Opracowane przez MSD

Close Mobile Navigation

OBEJRZYJ WIDEO I DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

Udostępnij:

OSPA WIETRZNA: PODSTAWOWE INFORMACJE

Medyczna nazwa ospy wietrznej po angielsku to varicella, ponieważ wywołuje ją wirus varicella zoster (VZ).1 To bardzo zakaźna choroba, co oznacza, że łatwo zarazić się od chorej osoby.1 Na szczęście w większości przypadków nasz organizm jest w stanie ochronić się przed ponownym zakażeniem po przechorowaniu.2

dorosłych w Irlandii jest odpornych na ospę wietrzną, ponieważ przeszli ją jako dzieci.1

JAK ROZPOZNAĆ OSPĘ WIETRZNĄ / OBJAWY

Inne choroby także wywołują wysypki – nie powinniśmy od razu zakładać, że to ospa wietrzna.

Choroba zwykle zaczyna się jednym lub dwoma dniami z gorączką, bólem i złym samopoczuciem.2,3

Następnie rozwija się swędząca, punktowa wysypka, której postać zmienia się od krostek, przez pęcherzyki, do miększych i twardszych strupów.2 Liczba krostek zależy od osoby – u niektórych swędzące krostki prawie nie wystąpią, inni mogą być nimi pokryci od stóp do głów.3

Choroba przenosi się poprzez wirusy zawarte w płynie znajdującym się w pęcherzykach oraz drogą kropelkową przez kasłanie czy kichanie osoby chorej.2

Ospa wietrzna jest zaraźliwa przez jeden do dwóch dni przed wystąpieniem wysypki i do momentu, gdy wszystkie pęcherzyki pokryją się strupami. Trwa to około pięciu dni.2

NIE ZARAŻAJ!

Ponieważ ospa wietrzna jest wysoce zaraźliwa, należy starać się zapobiegać jej rozprzestrzenianiu poprzez unikanie kontaktu z innymi, zwłaszcza tymi, u których ryzyko powikłań jest większe, np. kobietami w ciąży czy osobami z osłabionym układem odpornościowym.1,2

Oznacza to, że nie należy posyłać dziecka do szkoły czy żłobka dopóki ostatni pęcherzyk nie pokryje się strupem.1,2

Dziecko chorujące na ospę wietrzną powinno zostać około

więc może zajść konieczność wzięcia wolnego w pracy, aby się nim zaopiekować.2

Jeśli masz zaplanowany lot, możesz nie mieć prawa wejścia na pokład samolotu, dopóki ostatni pęcherzyk nie pokryje się strupem – najlepiej więc skontaktować się z linią lotniczą. Jeśli już nie zarażasz, ale wysypka nadal nie ustąpiła, może być potrzebne zaświadczenie od lekarza.2

PAMIĘTAJ O OSOBACH Z GRUP WYSOKIEGO RYZYKA

Ospa wietrzna ma zwykle łagodny przebieg, ale sporadycznie może prowadzić do ciężkich powikłań, zwłaszcza u osób dorosłych, kobiet w ciąży, noworodków i osób z osłabionym układem odpornościowym.2

Osoby należące do grup wysokiego ryzyka są bardziej narażone na wystąpienie powikłań, takich jak wtórne zakażenia. W przypadku kobiet w ciąży występuje niewielkie ryzyko przeniesienia infekcji na nienarodzone dziecko lub wystąpienia wad wrodzonych.2

Profilaktyka poekspozycyjna z wykorzystaniem przeciwciał przeciwko wirusowi varicella jest zalecana u pacjentów, którzy spełniają wszystkie poniższe trzy kryteria3:

  1. Byli w znacznym stopniu narażeni na kontakt z wirusem varicella lub zoster.
  2. Mają większe ryzyko ciężkiego przebiegu ospy wietrznej (np. osłabienie układu odpornościowego, ciąża, noworodek w pierwszym tygodniu życia urodzony przez matkę bez odporności na wirusa; niemowlę na oddziale intensywnej terapii).
  3. Nie mają odporności na ospę wietrzną (nie mają przeciwciał przeciwko wirusowi VZ).

Należy zasięgnąć porady lekarza, jeśli jesteś w jednej z tych grup i sądzisz, że możesz mieć ospę wietrzną lub nastąpił kontakt z wirusem varicella.2

MOŻLIWE POWIKŁANIA

Jeśli rozwinie się infekcja skóry lub płuc, trzeba będzie rozpocząć leczenie antybiotykami. W ciężkich przypadkach może być konieczna hospitalizacja.1

Nie zawsze muszą wystąpić objawy powikłań po ospie wietrznej. Należy jednak zwracać uwagę na obrzękniętą lub bolesną skórę, trudności w oddychaniu lub odwodnienie.2

Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy wskazujące na powikłania, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, pielęgniarką lub farmaceutą.2

Po przejściu ospy wietrznej występuje podwyższone ryzyko zachorowania na półpasiec w późniejszym okresie życia. Może się to zdarzyć, gdy układ odpornościowy będzie osłabiony (np. z powodu stresu lub niektórych schorzeń), a wirus ospy wietrznej ulegnie reaktywacji. Chociaż wywołują je te same wirusy, ospa wietrzna i półpasiec to różne choroby.2

KIEDY NALEŻY SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z LEKARZEM PIERWSZEGO KONTAKTU

Ospa wietrzna ma zazwyczaj łagodny przebieg i przechodzi po około jednym tygodniu. Niektórzy mogą jednak ciężko zachorować – należy wtedy zgłosić się do lekarza.2

Skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu, pielęgniarką lub farmaceutą, gdy1,2:

  • Nie masz pewności, czy to ospa wietrzna
  • Zarazisz się ospą wietrzną jako osoba dorosła, ponieważ przebieg może być cięższy i choroba może trwać dłużej niż u dzieci
  • Jesteś narażona na kontakt z chorym na ospę wietrzną w czasie ciąży lub jeśli karmisz piersią
  • Twoje niemowlę zarazi się ospą wietrzną, gdy nie skończyło jeszcze czterech tygodni
  • Masz kontakt z chorym na ospę wietrzną przy osłabionym układzie odpornościowym
  • Zauważasz objawy powikłań
  • Objawy nie zaczynają ustępować po sześciu dniach

LECZENIE I ZAPOBIEGANIE

U większości dzieci przebieg ospy wietrznej jest łagodny i leczenie może przebiegać w domu.2,4

Zakażeniu ospą wietrzną można zapobiec za pomocą szczepienia.4

Szczepienie na ospę wietrzną nie jest częścią rutynowego programu szczepień dla dzieci w Irlandii.
Szczepionka może nie być odpowiednia dla osób z niektórymi schorzeniami.3
Aby uzyskać więcej informacji na temat ospy wietrznej, skontaktuj się ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu, farmaceutą lub pielęgniarką.

KROSTKI, SWĘDZENIE I LECZENIE W DOMU

Nie ma lekarstwa na ospę wietrzną, a wirus zwykle ustępuje naturalnie bez leczenia.2

Farmaceuta może doradzić leki na złagodzenie swędzenia, bólu i dyskomfortu, jednak objawy zazwyczaj samoczynnie ustępują po kilku dniach. Jeśli wystąpią powikłania, lekarz zdecyduje o sposobie leczenia.2

Podczas umawiania wizyty u lekarza poinformuj, że Twoje dziecko ma ospę wietrzną.

Może zajść konieczność umówienia się na konkretną godzinę, aby uniknąć zarażenia innych pacjentów.

Zalecanym środkiem przeciwbólowym w leczeniu objawów towarzyszących ospie wietrznej jest paracetamol. Wynika to z niewielkiego ryzyka spowodowania przez niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, niepożądanych reakcji skórnych w przebiegu ospy wietrznej.1,4

Nigdy nie podawaj dziecku aspiryny, jeśli podejrzewasz lub wiesz, że ma ospę wietrzną.1

Nie drap pęcherzyków!
Może to prowadzić do infekcji skóry lub powstania trwałych blizn. Jeśli dziecko nie przestaje się drapać, zadbaj o to, aby miało krótkie paznokcie i zakładaj mu rękawiczki lub skarpetki na dłonie, zwłaszcza na noc.2

Zapytaj farmaceutę o chłodzące kremy lub żele, aby złagodzić swędzenie.2

Pij dużo płynów, aby utrzymać właściwe nawodnienie. Jeśli dziecko nie chce pić, spróbuj podać mu lody wodne. Jeśli wysypka pojawi się w jamie ustnej, najlepiej sprawdzi się dieta składająca się z miękkich, zimnych pokarmów.1,2

Więcej informacji na temat leczenia ospy wietrznej można znaleźć na stronie HSE.

Potrzebujesz więcej informacji o ospie wietrznej?

Porozmawiaj o ospie wietrznej z lekarzem, pielęgniarką lub farmaceutą

Materiały

Linki

Pobierz naszą broszurę informacyjną

Bibliografia

  1. Strona Narodowej Funduszu Opieki Zdrowotnej Wielkiej Brytanii (National Health Service, NHS) https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/infections-and-poisoning/chickenpox – Data dostępu: Styczeń 2023
  2. Strona HSE – https://www2.hse.ie/conditions/chickenpox/  – Data dostępu: Styczeń 2023
  3. Rozdział 23 – https://www.hse.ie/eng/health/immunisation/hcpinfo/guidelines/chapter23.pdf – Data dostępu: Styczeń  2023
  4. Strona Centrów ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Centers for Disease Control and Prevention, CDC)- https://www.cdc.gov/chickenpox/about/prevention-treatment.html  – Data dostępu: Styczeń 2023